Zachert

Zachert h. Runicki, wywodzą się z angielskiego rodu Sacket, przybyli do Polski z Leeds w XVI wieku, osiedlając się w Wielkopolsce. 

Zaczkowski

Zaczkowski h. Rawicz, vel Zackowski, właściwie Żaczkowski, wyszli ze wsi Żaczki, w parafii Grabów, pow. Łęczyca. 

Zagrodzki

Zagrodzki h. Syrokomla (in. Abdank, Habdank odm.), vel Zagrocki, rodzina małopolska, nazwisko biorą zapewne od wsi Zagrody. 

Zagrzewski

Zagrzewski h. Lubicz, w Prusach, w Galicji 1778. Wywodzą się z Mazur, ze wsi Zagrzewo (niem. Sagsse, Sagchse, Sagsau), obecnie woj. warmińsko-mazurskie, gmina i powiat Nidzica. W 1537 r. właścicielem wsi był Jakub z Zagrzewa. W 1666 r. miejscowość zamieszkiwali Czapkowscy

Zajdlicz

Zajdlicz h. Korzbok (in. Korzbog, Korczbok), vel Korzbok-Zaydlicz, Zajdlic, Zajglic, Zayglic, Zajglicz, później też Zeidlitz, Zejdlicz, Seidlitz, Seydlitz, etc., rodzina śląska, notowana w aktach już od 1329 r., osiedlona m. in. w Wielkopolsce, na Rusi, we Lwowie, Lublinie i Krakowie,

Zakobielski

Zakobielski h. Przegonia (in. Ostoja odm.), vel Zakobylski, w ziemi zakroczymskiej 1584 (Pap.), w Prusach 1635. Czasem przypisuje się im herb Ostoja. 

Szyller

Szyller, vel Schiller, Schüller, rodzina wywodząca się prawdopodobnie z Niemiec. 

Zalaszowski

Zalaszowski h. Półkozic, vel Zalasowski, Zalassowski, Zalazowski, w woj. krakowskim. Mieszczańska rodzina krakowska, nobilitowana przez Zygmunta Augusta 1555 r. (Pap.). Otrzymali potwierdzenie szlachectwa na sejmie 1676 r. (Con.). 

Zaliwski

Zaliwski h. Junosza, na Mazowszu, później w Małopolsce, w woj. ruskim. „Dersława Zaliwskiego, burgrabiego krakowskiego, zmarłego w r. 1524, opowiada nagrobek w Sandomierzu” (Nies.). Michał, sędzia ziemski liwski, poseł na sejm 1569 r., podpisał unię Litwy z Koroną (Con.).

Zanelli

Zanelli h. własnego, vel Zaneli, nobilitowani na sejmie 1768 r. (Con.). 

Zaorski

Zaorski h. Lubicz, również Zahorski, na Mazowszu i Podlasiu, rozrodzona, przeważnie drobna szlachta mazowiecka, w ziemi nurskiej 1584 (Pap.) i łomżyńskiej.

Zarębski

Zarębski h. Zaremba, vel Zaręmbski, Zarembski, pochodzą od Zarem- bów, a ich gniazdem jest wieś Zaręby in. Zaremby (Zaręby Kościelne) w ziemi nurskiej, która później zamieniła się w okolicę szlachecką. Obecnie Zaręby leżą w woj. mazowieckim, pow. Ostrów Mazowiecka. Zostali wyle-

Zarzecki

Zarzecki h. Pobóg, vel Zarzycki, wyszli zapewne ze wsi Zarzyce in. Zarzecze, w parafii Jeżów, pow. Sierpc, obecnie woj. mazowieckie. Notowani w aktach źródłowych w 1581 r. (Źródła dziejowe t.14/125).

Zawidzki

Jastrzębiec

Ślepowron

Zawidzki h. Jastrzębiec (in. Boleścic), oraz h. Ślepowron, vel Zawicki, błędnie Zawadzki, na Mazowszu, w Prusach 1649, a później w innych województwach. Według Paprockiego (1584) – wyszli z Wielkiego Zawidza, w powiecie sierpskim, i stanowią jeden dom z Grabowskimi tego herbu.

Zwierzchowski

Zwierzchowski h. Grzymała (odm.), vel Zwierzchoski, Zwierszchowski, Zbierzchowski, według dawnych herbarzy wywodzą się z ziemi łomżyń- skiej, gdzie są notowani w aktach od XVI wieku. Wydaje się jednak, że nazwisko wzięli od wsi Zwierzchów, w parafii Bogdanów, obecnie w woj.

Zdanowicz

Zdanowicz h. Hipocentaurus, przydomku Mieciecki, na Litwie, w woj. nowogrodzkim 1648 (Con.). Wcześniej nazywali się Zdanami. Wedle Niesieckiego, są to książęta pochodzący od litewskiej dynastii Dorszprungów, a dokładniej od jej odgałęzienia – rodu Gojtus (Goitus) herbu Hipocentaurus, którzy z kolei poszli od Ginwiłłów tegoż herbu.

Zdanowski

Zdanowski h. Belina, vel Zdunowski, w Poznańskiem 1635-1701. Wyszli z ziemi dobrzyńskiej, ze wsi Zdanów, później występującej w aktach pod nazwą Zdany, a od XVIII wieku zwanej Zdunami, w parafii Świedziebnia, powiecie rypińskim. 

Zdrojewski

Zdrojewski h. Junosza, vel Zdrojowski, Zdrojeski, Zdrojoski, w dawnym woj. płockim, w Prusach, później także w innych województwach. 

Zdrowski

Zdrowski h. Oksza, w Wielkopolsce 1584 (Pap.), woj. krakowskim 1645, sieradzkim i na Śląsku. 

Zdzieński

Zdzieński h. Korab, vel Zdziński, Zdzeński, Zdzienicki, Zdzieniecki, Zdzenicki, w Wielkopolsce. Jedna rodzina ze Zdzienickimi herbu Korab, ze wsi Zdzienice in. Zdzenice, w powiecie konińskim, chociaż pisali się Zdzieńskimi albo Zdzińskimi. Jedna gałąź na Rusi, skąd podpisali elekcję

Ratajski

Ratajski, vel Ratayski, popularne nazwisko w Polsce, szczególnie w obecnym woj. łódzkim. Pierwotnie nazywali się Rataj, chociaż istnieją też linie szlacheckie, biorące nazwisko od wsi Rataje. 

Zegart

Zegart h. Korczak, vel Korczak-Zegart, Zegartowicz, na Mazowszu, lecz wywodzą się zapewne z ziem ruskich. Byli posesorami majątku Wysoka k/ Radomia 1812. Zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie

Zejdler

Zejdler h. Zborowski, vel Zborowski-Zejdler, Zeydler, Zeidler, Zaydler, Zaidler, Seydler, Seidler, według Borkowskiego, Zeidlerowie otrzymali szlachectwo galicyjskie wraz z herbem i przydomkiem Rosenfeld. 

Zgliczyński

Zgliczyński h. Kuszaba (in. Paprzyca) vel Zgleczyński, Zgliczeński, Zglyczyński, Zgliszczyński, na Mazowszu i Kujawach. Pochodzą ze wsi Zgliczyn, w ziemi płockiej, pow. mławski, obecnie pow. Żuromin, gmina Bieżuń, parafia Radzanów. W XIX wieku istnieją: Zgliczyn Kościelny,

Zgórski

Zgórski h. Łodzia, vel Zgorski, Zgurski, wymieniają ich Małachowski oraz Kuropatnicki w 1789 r. Nazwisko mogli przyjąć od wsi Zgórsko, Zgórz, Zgórki, etc. Są trzy wsie o nazwie Zgórsko w Małopolsce (w tym dwie w obecnym woj. świętokrzyskim).

Zientecki

Zientecki h. Nieczuja odm., vel Ziętecki, na Mazowszu. Zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862 z herbem Nieczuja odmienna.

Złotarzewski

Złotarzewski h. Tępa podkowa, vel Złotaszewski, rodzina kozacka, nobilitowana na sejmie 1659 r. Pierwotnie nazywali się Złotareńka (Złotareńko, Zołotareńko, Zołotorenko). Ich protoplastą ma być nobilitowany Kozak, Wasyl Złotareńka, vel Złotarzewski (Con.). Zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862, jako Złotaszewscy herbu Tępa Podkowa.

Znatowicz

Znatowicz h. Grzymała (odm.), na Litwie, w województwie trockim 1791. Zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862. Z tej rodziny: Bronisław Znatowicz (zm. 1917), chemik, jeden z twórców polskiej terminologii chemicznej.
Odmiana herbu – w murze otwarta brama, bez rycerza.

Zuberbier

Zuberbier h..., vel Zuberbir, rodzina gdańska, osiedlona w Warszawie i w obecnym woj. łódzkim. 

Zygler

Zygler h. Zagłoba, vel Zigler, Zyglerowicz, nobilitację otrzymał 1768 roku, na zasadzie skartabellatu, Franciszek Zygler, natomiast Jan, nobilitowany 1790 r. (Con.). Zyglerowie zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862.

Zerzyński

Zerzyński h. Kościesza, vel Zerzeński, Żerzyński, Rzerzyński, Rzeżeński, ale chyba też Zerznicki, na Mazowszu, niegdyś pisali się z Zerzyn. Ich wsią gniazdową jest Zerzeń albo Zerzno i Zerzyn (Rzizno), dawniej w pow. warszawskim, gmina Zagoźdź, parafia Zerzeń (SGKP), ale też leżąca nieopodal Wola Zerzyńska.

Żarski

Żarski h. Starykoń, vel Zarski, pisali się z Żarów (de Żary), a nazwisko wzięli od wsi Żary w woj. krakowskim 1584 (Pap.), obecnie powiat Kraków, gmina Krzeszowice. Żarscy zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862. Z tej rodziny:

Żeleżyński

Żeleżyński h. Jelita, vel Żeleziński, Zieleziński, Żelesiński, Żeleżeński, wymienia ich Kuropatnicki w 1789 roku. Ich rodzinnym gniazdem jest zapewne wieś Żeleźnia, pow. Ciechanów, gmina i parafia Glinojeck, woj. mazowieckie. Zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862.

Żurkowski

Żurkowski h. Ostroga, vel Żórkowski, otrzymali szlachectwo Królestwie Polskim wraz z herbem Ostroga (Ostr.). Zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie w latach 1836-1862.
Herb — w polu czerwonym ostroga srebrna kółkiem na dół. Nad hełmem w koronie trzy pióra strusie.

Żyłło

Żyłło h. Pomian, vel Żyło, Żyła, Żyłła, otrzymali nobilitację od króla Stanisława Augusta na sejmie 1790 r. Żyłłowie herbu Pomian zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862.

Żymirski

Żymirski h. Jastrzębiec, w Wielkopolsce, w województwie kaliskim 1682 (Bork.). Zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862. 

Amszyński

Amszyński h. Rawicz, vel Amszeński, Anszyński, Anszeński, w ziemi opoczyńskiej. Józef, subdelegat grodzki opoczyński 1740 r. Jego potomkowie zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862.

Sobiczewski

Sobiczewski h. Jastrzębiec, vel Sobiczowski, licznie rozrodzeni na Podlasiu, przeważnie drobna szlachta.

Cichowicz

Cichowicz h. Leliwa, vel Ciechowicz, Czechowicz, na Litwie, Wołyniu i Rusi Czerwonej; zapewne jednego pochodzenia z Czechowiczami herbu Leliwa. 

Czajkowski

Czajkowski h. Jastrzębiec, vel Czaykowski, w północnym Mazowszu, w dawnym województwie rawskim i na Podlasiu. Licznie rozrodzeni, przeważnie drobna szlachta; do XVI wieku nosili nazwisko Czajka (Urus.).

Czerkiewicz

Czerkiewicz h. Pięciopiór, vel Cierkiewicz, Czarkiewicz, otrzymali szlachectwo, wraz herbem Pięciopiór, na sejmie 1775 r., pod warunkiem nabycia dóbr ziemskich w ciągu roku, za sumę 50,000 zł.

Czermiński

Czermiński h. Cholewa, vel Czermieński, z Czermina w ziemi dobrzyńskiej, skąd przenieśli się w różne strony kraju. Niektórzy używali przydomku Wrzeszcz. 

Damięcki

Damięcki h. Dąbrowa, vel Damiencki, Damieński, Damiecki, Damecki, nazwisko wzięli od wsi Damięty, położonej w parafii Sońsk, pow. ciechanowskim, na pamiątkę której, osiedliwszy się także w pow. ostrołęckim, w parafii Goworowo, założyli osadę z tąż nazwą (Urus.).

Dęby

Dęby h. Ślepowron, vel Dęmby, Demby, zapewne także Dębski, licznie rozrodzona, drobnoszlachecka rodzina na Mazowszu i Podlasiu, być może jednego pochodzenia z Romanami herbu Ślepowron.

Dietrich

Dietrich h. Zaremba odm., vel Ditrich, Dittrich, Dietrych, Dytrych, otrzymali szlachectwo na sejmie 1790 r., na co dyplom 1792. Byli właścicielami dóbr Siedliszczany 1781 (Bon.). Zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862, bez podania herbu. Z nich: Jakub, kapitan fizylierów koronnych 1790. Odmiana herbu — pole błękitne i w murze nie trzy, a cztery kamienie złote, w złotej oprawie, trzy i jeden (Kancl.).
Dwaj bracia Dietrichowie otrzymali w 1851 r. przyznanie szlachectwa w Królestwie z zasady stopnia oficerskiego ich ojca.

Długokęcki

Długokęcki h. Lis, vel Długokencki, Długokącki, ze wsi Długokąty, dawniej Długie Kąty, w parafii Grzebsk, powiat Mława, niegdyś woj. płockie. 

Dmowski

Dmowski h. Pobóg, vel Dmoski, Dmochowski, drobna szlachta na Mazowszu, Podlasiu i w Lubelskiem, jeden dom z Dmochowskimi, ze wsi Dmochy w ziemi nurskiej (Bon.).

Dobrzelewski

Dobrzelewski h. Poraj, vel Poraj-Dobrzelewski, Dobrzeleski, Dobrze- lowski, pisali się z Dobrzelowa. Według Paprockiego dom starodawny w województwie sieradzkim. Ich gniazdem jest wieś Dobrzelów, w parafii Bogdanów, powiat i gmina Bełachatów, woj. łódzkie.

Dołęgowski

Dołęgowski h. Dołęga, pochodzą od Dołęgów, ze wsi Dołęgi w ziemi wiskiej, parafia Wąsosz, gdzie dziedziczą Dołęgowscy 1585 r. (Wyr. Lub.). Wieś Dołęgi jest wymieniana w dokumentach w XVI wieku jako Dołęgi-Turza Łąka (SGKP). Obecnie znajduje się w gminie Szczuczyn, pow. Grajewo, woj. podlaskie. Paweł, 1650 r. w Chełmie (Akta XXIII). Marcin i