Polikowski

Polikowski h. Junosza, vel Polkowski, stara rodzina mazowiecka, osiadła na Podlasiu. Stanowią gałąź Rościszewskich, pierwotnie jak oni nazywani Ziemakami (rodowe imię w rodzie Junoszów, forma imienia Ziemomysł).

Są zapewne jednego pochodzenia z Bielińskimi, Borkowskimi, Borowskimi, Gostkowskimi, Kisielewskimi, Odnoskimi (Odnowskimi), Stopińskimi, Zaliwskimi, Zamosckimi i Żukowski herbu Junosza. Wymienia ich Paprocki w 1584 r.

Ich gniazdem rodzinnym są dobra Polik (dawniej Polikowo), w parafii Rościszewo, w ziemi płockiej, obecnie powiat Sierpc. Wsie leżące w tej parafii są wymienione wśród dóbr ziemskich wydzielonych w 1440 r. Ziemakowi, Gotardowi i Junoszy przez ojca ich, Adama z Życka, kasztelana gostyńskiego.

Nazwa Polikowo („Polykowo”), obecnie Polków, zostaje przeniesiona w XV wieku do ziemi liwskiej, zapewne przez przedstawicieli rodu Junoszów. Na jej terenie powstaje też wieś Wyrzyki, założona przez Wyrzyków z Polikowa. Mieszkają tu również Ziemaki, Oszczerze i Dadźbogi (Kodeks mazowiecki, s. 270), jak się wydaje, wszyscy herbu Junosza. W XIX wieku dobra Polków, dzisiaj w pow. Węgrów, stanowiły tzw. okolicę szlachecką. Dzieliły się na Polków Daćbogi, P. Mroczki, P. Pobratymy i P. Sagały. Uruski wyprowadza Polikowskich herbu Junosza ze wsi Polików-Oszczerze, w parafii Liw, pow. Węgrów, której dziedzicem jest w 1492 r. Maciej Oszczerz herbu Junosza.

Jan z Polikowa-Oszczerze, w ówczesnym pow. liwskim: „naganiony w szlachectwie, udowodnił 1548 r. swoje szlachectwo, przedstawiwszy stryjów swoich: Jakuba Ziemaka, komornika liwskiego, Jana, syna Łukasza, Andrzeja, syna Klemensa, i Stanisława, syna Samsona, dziedziców Polikowa, którzy zeznali, że Jan jest synem Zygmunta, herbu Junosza, i Milewskiej, i babka jego Anna Stogniewówna z Proszowa była szlachcianką herbu Prusy” (Metr. Kor.).

Potomkowie Antoniego, elektora z 1733 r. z woj. wołyńskiego, który w 1761 r. kupił od Siemaszków wieś Wolę Porską (Akta Łuckie), zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862 z herbem Junosza, zapisani do ksiąg szlachty ówczesnej guberni lubelskiej, oddział podlaski.

Są także Polikowscy herbu Jastrzębiec oraz herbu Prus I, którzy wywodzą się zapewne ze wsi Polik, w pow. brzezińskim, parafia Brzeziny, przenieśli się na Podlasie, gdzie założyli wieś tej nazwy, w pow. garwolińskim, w parafii Maciejowice.

• FRANCISZKA Polikowska (ok. 1820-po 1839), c. Mikołaja i Marianny NN.; zamieszkała Ostrów, parafia Rościszewo, pow. Sierpc; w aktach także: Polikoska (MK Rościszewo); m. (1839 Rościszewo) Franciszek Kuśmierzak-Jaworski (ok. 1810-po 1839), s. Jakuba i Elżbiety Ziętarskiej; ślub w parafii Rościszewo, miejscowość: Ostrów (MK Rościszewo).

 

• JÓZEF Zbigniew Polikowski h. Junosza (6 IV 1837-9 I 1908), s. Antoniego i Tekli Behrends (Berends, Berendt); razem z ojcem wylegitymowany ze szlachectwa w Królestwie Polskim 1841 r. z herbem Junosza, zapisany do ksiąg szlachty ówczesnej guberni lubelskiej, oddział podlaski; ur. Kozirynek, parafia Radzyń Podlaski (Urus.; Szl. Król.; Sęcz.); zm. Zawołocze, parafia Uhrusk, pow. Włodawa, woj. lubelskie (MK Uhrusk); ż. (1865 Chełm) Ludwika Drewnowska (ok. 1840-1865), c. Antoniego i NN.; ślub w parafii Chełm, pow. Chełm, miejscowość Kamień (MK Chełm).

 

Źródła: Bork. Sp. 327; Elekt. t. 1/279, t. 2/172; Nies. t. 7/361; Pap.; Sęcz.; SGKP t. 8/594, t. 15 cz. 2/483; Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu online; Szl. Gal. 198; Szl. Król.; Urus. t. 14/194-195; A. Wolff, Mazowieckie zapiski herbowe z XV i XVI wieku, nr 713; Żern. t. 2/220.