Tyszka

Tyszka h. Trzaska, vel Tyszko, Tyski, mazowiecka rodzina szlachecka, w ziemi łomżyńskiej. Jej gniazdem jest zapewne okolica szlachecka Tyszki in. Tyski, w pow. ostrołęckim, gminie i parafii Piski.

W jej obrębie leżały w XIX wieku wioski Tyszki Andrzejki, T. Cięgaczki, T. Gostery, T. Nadbory, T. Piotrowe, T. Pomiany, T. Filochy (SGKP). Jednak na Mazowszu i Podlasiu istniały jeszcze inne wsie tej nazwy, zamieszkałe przez drobną szlachtę. W XIX w. są Tyszki w pow. Szczuczyn, gm. Grabowo, par. Lachowo, w której obrębie wieś T. Wądołowo. Tyszki Łabno w pow. Kolno, gm. Czerwone, par. Kolno, jest to część wsi Łabno, będącej przedmieściem Kolna. W dokumencie sądowym z 1393 r. wspomniane są już Tyszki Pierogi, Wądołowo, Łabno, Andrzejki, Cięgaczki, Pomiany, Filochy, Piotrowo, Gostery (Gloger, Ziemia łomżyńska). 

Tyszkowie występują w aktach łomżyńskich od 1393 r. Niektórzy nazywali się Tyskimi. Spośród licznych gałęzi tej rodziny, jedna osiedliła się na Litwie. Tyszkowie herbu Trzaska zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Kongresowym w latach 1836-1861. 

Z tej rodziny: Franciszek Tyszka, cześnik wiłkomierski w latach 1737-1740.

Genealogia
(osób: 124)

• MARIANNA Tyszka (ok. 1690-po 1710), ze wsi Żakowice, par. Kutno-Łąkoszyn, obecnie woj. łódzkie; m. (29 VI 1710 Kutno-Łąkoszyn) Stanisław Żakowski (ok. 1680-po 1710), dziedzic dóbr Nagodów; ślub w par. Kutno-Łąkoszyn, uwagi: on Nobilis, ona Noblisa, świadkowie: Maciej Kręciewski i Stanisław Stodólski (MK Kutno-Łąkoszyn).

• WIKTOR Tyszka (1811-1840), prawnik, powstaniec 1830/31; student prawa Uniw. Warszawskiego, w powstaniu podporucznik 17 pułku piechoty liniowej; po klęsce emigrował do Francji, zatrzymał się w Dijon, gdzie kontynuował studia prawnicze; wziął potem udział w Hufcu Świętym; podczas wyprawy sabaudzkiej należał do grupy zatrzymanej w Kantonie Vaud przed przekroczeniem granicy Sabaudii; wyjechał potem do Anglii, w Londynie przystąpił do Zjednoczenia; później udał się do Belgii; ur. Meszki pow. Siedlce, zginął w tajemniczych okolicznościach pod Akwizgranem, podejrzenie samobójstwa – zwłoki nie rozpoznane (Bartk.). 

Źródła: Bork. Sp. 473; Kap.; Kon. 305; Nies.; Sęcz.; SGKP t. 12/726; Żern. t. 2/472.