Wścieklica

Wścieklica h. Topór (in. Wścieklica, Pałuka), rodzina mazowiecka i podlaska, ze wsi Wścieklice w ziemi łomżyńskiej, pow. Kolno, parafia Poryte.
Jest to zapewne gałąź rodu Pałuków, potomków rycerzy w służbie książąt mazowieckich, którzy otrzymali nadania ziemi na gorącym pograniczu z Prusami. Są jednego pochodzenia z Barlunińskimi i Załuskimi, a pewnie także z Obidzińskimi. Wyszli z ziemi ciechanowskiej, a ich protoplastą jest Paweł Wścieklica z Załuża herbu Topór, który za wierną służbę pełnioną wobec księcia mazowieckiego Bolesława, otrzymał 1419 r. nadanie 20 łanów we wsi Barlunino a 1438 r. jeszcze 5 łanów w ziemi łomżyńskiej. Tenże Paweł, który wymieniany jest w aktach jeszcze 1448 r., nazwał nadany obszar Wścieklicami (alias Barlunino lub Białynino). Wszytkie przywileje na te dobra zostały oblatowane 1570 r. w Aktach łomżyńskich. Pod koniec XV wieku we Wścieklicach dziedziczyła szlachta herbu Wścieklica (tj. Topór) oraz herbu Gryf. Tymczasem w XIX wieku, Wścieklicowie zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1851 z herbem Strzemię. Prawdopodobnie przez nieświadomość zamienili oni swój herb.
Warto wspomnieć, że w XV wieku istnieje także wieś Wścieklice w pow. poznańskim.

• LEONIA Wścieklica z Załuża h. Strzemię (ok. 1820-1866), c. Onufrego i Teofili Wierzbowskiej; m. (1851 Mordy) Józef Wawrzyniec de Sauvé h. wł. (1822-1889), s. Józefa Ludwika i Marii Delarue, ziemianin, radca Tow. Kredytowego Ziemskiego; członek Tow. Rolniczego, okręg łosicki 1861; ślub w parafii Mordy, pow. Siedlce (MK Mordy); dzieci: m. in. Helena Maria (1857-po 1890), mąż: Roman Frankowski (1842-1916); Pelagia (1860-po 1890), mąż: Józef Marek Tymoteusz Głogowski z Głogowca h. Grzymała (1850-po 1890) – de Sauvé.

• ONUFRY Alojzy Wścieklica z Załuża h. Strzemię (ok. 1803-24 VI 1883), s. Pawła i Rozalii Ciąglińskiej, urzędnik Królestwa Polskiego 1828-63, kontroler skarbu przy Sądach guberni mazowieckiej 1840; studiował na Uniw. Warszawskim 1820; wylegitymowany ze szlachectwa w Królestwie Polskim w 1840 r. z herbem Strzemię; Wścieklicowie h. Strzemię pisali się z Załuża in. Bałuża, Białunina in. Białynina i Wścieklic (Szl. Król.; Sęcz.); zm. Warszawa, lat 80, poch. Cm. Powązkowski, kw. 163-V-22 (Cm. Pow.); ż. Teofila Scholastyka Placyda Wierzbowska (1809-27 VII 1870), c. Michała i Salomei Rzewuskiej h. Krzywda; ur. Lisikierz, parafia Wilczyska, chrz. 1809, zm. Warszawa, lat 61, Cm. Powązkowski, kw. 163-V-22 (MK Wilczyska; Cm. Pow.); dzieci: Leonia.

Źródła: Bork. Sp. 515; Dw. Teki; Kap. 465-466; Sęcz.; Szl. Król.; Wolff, Mazowieckie zapiski herbowe, s. 368; Żern. t.2/540.