Rykalski

Rykalski h. Doliwa, ród mazowiecki, w ziemi czerskiej, pisali się z Rykał. Już w 1600 r. jedna ich gałąź dziedziczyła na Ukrainie. Wieś swą gniazdową Rykalscy sprzedali około 1660 r. Rudzkim herbu Abdank.

Nazwisko wzięli od wsi Rykały, w parafii Przybyszew, niegdyś pow. grójecki, obecnie pow. Białobrzegi (SGKP). Nazwa wsi wywodzi się niewątpliwie od nazwy osobowej Rykała. Możliwe, iż ów Rykała również należał do rodu Doliwów. 

W 1460 r. dziedzicem dóbr Rykały (Ricali), w ówczesnym pow. grójeckim, jest Piotr (Piotrasz) herbu Doliwa. W 1576 r. dziedzicami są: Maciej Doliwa Rykalski, opłacający pobór od ½ łanu, Wojciech R. od 1 łanu i Walenty R. także od 1 łanu (Paw.). Marcin i Stanisław, synowie Jana, dziedzice wsi Trzeszczany 1597 r.

Od około 1660 do początków XIX wieku właścicielami Rykał byli Rudzcy. Józef i Franciszka z Rudzkich Okęccy sprzedali majątek 1820 r. Kacprowi Pruskiemu, który wydzierżawił je w 1823 r. na 3 lata Hiacyntowi Śliwińskiemu. W 1834 dzierżawił Rykały Franciszek Tąkiel, który ostatecznie nabył je w 1840 r. Przed śmiercią w 1863 r. ustanowił on spadkobiercą swojego bratanka, Władysława Piotra, który zmarł w 1911. Po nim właścicielem był jego syn, Stefan Tąkiel.

Posłowie i elektorowie. Trzech Kacprów Rykalskich 1632 r., w tym jeden podstarości czerski (Ów Kacper był podstarościm już 1629 r. i tegoż roku poborcą mianowanym na sejmie, a w 1638 r. wyznaczony do rewizji ksiąg ziemskich i grodzkich czerskich, pisarz ziemski czerski  od 1641 r. Żonaty był z Felicjanną Potkańską). Kacper, imieniem swoim oraz braci Piotra i Kacpra 1648 r. Jakub i Jan 1669 r. Jan i Paweł, zapisani jako Doliwa Rykalscy, oraz Piotr 1697 r. Wszyscy z ziemi czerskiej (Elekt.).

Krystianowi Warzyńcowi Rykalskiemu zapisuje 1620 r. dług Andrzej Kozanecki (AGZ Wałcz). Andrzej z Rykał Rykalski żyjący 1692 r., urodzony z matki Łochowskiej. Stryj powyższego Andrzeja, sprzedał dobra Rykały Rudzkiemu (Nies.). Antoni, sędzia pow. radomyskiego 1840 r. (Urus.).

Rykalscy wylegitymowali się ze szlachectwa w latach 1834-1854, bez przedstawienia herbu, zostali zapisani do ksiąg szlachty ówczesnej guberni wołyńskiej.

Genealogia
(osób: 38)

• ANNA Rykalska h. Doliwa (ok. 1610-po 1639); m. (ok. 1630) Jan Oczosalski h. Paprzyca (ok. 1600-po 1639), s. Andrzeja i Doroty Odrzywolskiej, poseł na sejm, elektor w 1648 r. z ziemi czerskiej; w 1639 r. zapisał dożywocie żonie Annie Rykalskiej (Urus.); dzieci: Anna, Marianna, Jan, Piotr, Remigian – Oczosalscy.

• STANISŁAW Rykalski h. Doliwa (ok. 1803-po 1830), s. Jana i Marianny Szczepańskiej; zamieszkały 1826 r. we wsi Łaznów, parafia Łaznów, dawny pow. brzeziński, obecnie Tomaszów Mazowiecki; ur. Łaznów; wywodzący się być może od Wawrzyńca R., wojskiego inowłodzkiego 1720 r. (Bon.; MK Kurowice); ż. (8 XI 1826 Kurowice) Małgorzata Hoffman (ok. 1802-po 1830), c. Adama i Brygidy NN.; zamieszkała 1826 r. Trzebiny, pow. Opoczno; ślub w parafii Kurowice, obecnie pow. Łódź Wschodnia, on kawaler lat 23, ona panna lat 24, świadkowie: Marcin Zborowski, ekonom w Kurowicach, tamże zamieszkały, lat 42, oraz Józef Ossowski?, b. kapitan wojsk polskich, na teraz na gospodarstwie we wsi Kurowice zamieszkały, przyjaciel St. Rykalskiego (ib.); dzieci: Stanisław.

Źródła: Bon.; Bork. Spis 374; Elekt. t. 1/316, t. 2/196; Nies. t. 8/207-208; Paw. Maz. 235; SGKP t. 10/89; Urus. t. 15/348-349; A. Wolff, Mazowieckie zapiski herbowe z XV i XVI wieku, nr 175, s. 329; Wikipedia: 1.