Jakusz

Jakusz h. własnego, nazwisko pochodzące od imienia Jakub, będące jego staropolską wersją. Istnieją także odmiany: Jakus, Jakusek, Jakuszek, etc. 

Dokumenty z 1384 r. wymieniają Jakusza herbu Nałęcz, zapewne kasztelana sieradzkiego (Bork.). Możliwe jednak, że nazwa ta nie była wówczas używana jako nazwisko. Jakusz, jako przydomek szlachecki, używany był przez pomorską rodzinę Gostomskich, wywodzącą się z pow. kościerskiego, a błędnie łączoną z Gostomskimi herbu Nałęcz. Przydomku Jakus, używał także Wojciech Trzciński herbu Ślepowron (Szl. Gal.). 

Jakuszowie, niewątpliwie gałąź Gostomskich, gdyż niektórzy używali pełnego nazwiska Jakusz Gostomski, licznie zamieszkiwali i wciąż zamieszkują w parafii Stężyca, obecnie pow. Kartuzy, woj. pomorskie, a także w parafii Kościerzyna. 

Ich gniazdem jest kaszubska wieś Gostomie, gdzie są notowani w aktach od XVI wieku. Liczni dziedzice tej wsi używali różnych herbów i przydomków. Gostomscy herbu Paprzyca używali przydomku Gawin, Gostomscy herbu własnego – jedni przydomku Jakusz, inni – przydomku Kostka. Wielu z nich należało do nieznanych herbów. Przyjmowali oni następujące przydomki: Babka, Otrąb, Pętk, Pupka, Rap (Rapik), Smukała, Stal i Wyszk.

Z nich: Kazimierz Marian Jakusz (1922-1986), inżynier rolnictwa, fotografik, działacz społeczny.

Genealogia
(osób: 54)

• JÓZEFA Jakusz (ok. 1830-po 1852), c. Jakuba i Eleonory Józefowicz; ur. Olszonimowo? (Hieronimowo?), parafia Zabłudów, obecnie pow. Białystok (MK Zabłudów); m. (17 VIII 1852 Zabłudów) Tomasz Freglik (ok. 1825-po 1852), s. Macieja i Klary Baniewicz; ślub w parafii Zabłudów, miejscowość: Hieronimowo (MK Zabłudów).

• ZBIGNIEW Marian Jakusz (26 XI 1881-3 XII 1909), c. Lucjana i Marianny Łukasiewicz (w aktach także: Marii Łukaszewicz), urzędnik Banku Handlowego w Warszawie, buchalter; ur. Warszawa, chrz. 1882 (MK Warszawa: Wsz. Św.), zm. tamże, lat 28, poch. Cm. Powązkowski, kw. 268-VI-1/3, gr. rodz. Wolskich i Duszakiewiczowów (MK Warszawa: św. Krzyż; Cm. Pow.); ż. (1906 Warszawa) Maria Emilia Wiktoria Wolska h. Lubicz (ok. 1889-po 1910), c. Zygmunta i Stanisławy Feliksy Wolskiej h. Lubicz; ślub w parafii św. Krzyża, w Warszawie (MK Warszawa: św. Krzyż); dzieci: Ludomir.

Źródła: Bork. Spis 127; Krzep. Prus. t. 1/27-28; Aleksander Stekert, Przydomki polskie, litewskie i rusińskie, nr 802; T. Gajl, Herbarz polski online.